Istraživanje ostataka Crkve pod Venčacom trajala su šest godina. Nalazi govore da je izgrađena u srpsko-vizantijskom stilu i pripada dobu Nemanjića.
- Pronašli smo ostatke velike crkve koja je sagrađena sredinom 14. veka. To nam govore arheološki predmeti i to nam govore ostaci zidnog slikarstva koje je bilo izuzetno i može se porediti s slikarstvom Gračanice i Dečana. Takva je bila i arhitektura. Ovo je bila crkva vizantijskog tipa i sigirno vladarska. S obzirom na to da je bila podignuta sredinom 14. stoleća, gotovo izvesno je da je njen ktitor bio car Stefan Dušan - navodi Vladan Milojević, kustos-arheolog Narodnog muzeja u Aranđelovcu.
Istraživanjem ovog velikog lokaliteta u srcu Šumadije, otkrivaju se nove stranice srpske srednjovekovne istorije.
- Zašto je Dušan odlučio da ovde u ovom kraju, ovo je Šumadija, zapravo severna granica srednjovekovne Srbije, napravi ovakvu crkvu? Još odgovora na to nemamo, ali pretpostavljamo s velikom odgovornošću da je ovde trebalo da bude episkopija - dodaje Milojević.
Nova istraživanja otvoriće i dodatna pitanja, i otkriti značajne činjenice koje su bile vekovima nedostupne javnosti.
Pročitajte još
- Predstoje nam istraživanja na jednom objektu koji se nalazi severozapadno od crkve i to je jedna takođe velika građevina i ona bi mogla da bude dvor, mada neka razmišljanja i predanje zapravo govore o Pavlu Bakiću. To je poslednji srpski despot, i njegovo ime nas je i dovelo na ovaj lokaitet, jer on u 16. veku, po istorijskim izvorima, zaista živi na Venčacu i 1525. ga napušta i kaže narod tu su bili Dvori Pavla Bakića - napominje arheolog.
Na lokalitetu su pronađene brojne nekropole. Grobovi su pronađeni i u crkvi. Uskoro će biti urađena i analiza DNK pojedinih skeleta, kao analiza predmeta i tkanina nađenih unutar grobova.
- Imamo jedan grob u kojem imamo sahranjenog pokojnika s pečatnjakom, to jest srebrnim prstenom, on je bio i pozlaćen. NJegova odežda je bila sva u zlatnim nitima - kaže Vladan Milojević.
Da bi ovo monumentalno zdanje u Dvorinama bilo otvoreno za javnost neopohodno je uraditi potpunu konzervaciju. Postoji i idejno rešenje za zaštitu od atmosferskog uticaja, kao i za pretvaranje ovog lokaliteta u muzej na otvorenom koji su uradili studenti beogradskog Arhitektonskog fakulteta.
Ko je bio despot Pavle Bakić?
Bakići su bili srpska srednjovekovna plemićka porodica. Krajem 15. i početkom 16. veka imali su posede na prostorima Šumadije, u tadašnjem Smederevskom sandžaku, pod vlašću Osmanskog carstva. Zatim su 1525. godine prešli u Ugarsku, postavši jedna od najuglednijih srpskih porodica u toj kraljevini.
Grb porodice Bakić; Foto: Vikipedija
Pavle Bakić bio je poslednji srpski despot i najpoznatiji predstavnik vlasteoske porodice Bakića. Prvobitno je bio feudalni gospodar (timarnik) na područjima pod turskom vlašću u Šumadiji, a potom je prešao u Ugarsku, gde je postao jedan od najistaknutijih srpskih prvaka.
Za zasluge stečene u borbi protiv Turaka, kralj Ferdinand I ga je 20. septembra 1537. godine postavio za srpskog despota. Poginuo je nedugo potom, 9. oktobra iste godine, u bici kod Gorjana, u tadašnjoj Vukovskoj županiji. Bio je poslednji nosilac srpskog despotskog dostojanstva.
BONUS VIDEO:
